Nog elke dag verwonderen mensen zich over de gebeurtenissen in de natuur. Is het niet dat er diep in de oceaan weer een nieuwe vissoort wordt ontdekt, dan gaat het wel over iets dat zich ‘gewoon’ op het land begeeft. Eén van die fascinerende fenomenen is het gegeven dat er insecten bestaan die zingen, ofwel ‘zingende insecten’. Het fenomeen heeft altijd al mensen verwonderd en geïntrigeerd. In dit artikel zullen we dieper ingaan op alles dat met zingende insecten te maken heeft. We gaan in op hun functie in de natuur en nog veel meer. Benieuwd? Lees dan gauw verder!
Op vakantie naar Zuid-Frankrijk
Ben je weleens in Zuid-Frankrijk geweest, dan zal in veel gevallen het geluid van de krekels (of sprinkhanen) je opvallen. Voor je gevoel gaat het de hele dag door en lijkt het ook niet op te houden. Het geluid wordt veroorzaakt door iets met hun vleugels. Om precies te zijn: een rasp op de poot van de sprinkhaan, die over de kam op de vleugel trekt. Door de vleugel wordt de trilling die daarbij ontstaat, versterkt. Het constant herhalen van die beweging geeft het karakteristieke geluid dat mensen doorgaans beschrijven als het ‘gezang’ van sprinkhanen en krekels. Maar, eigenlijk komt dit geluid helemaal niet van een krekel, maar een cicade. Een geluid dat ten onrechte als het geluid van sprinkhanen en krekels wordt aangeduid, is dus heel wat anders!
Cicaden
Een cicade? Ja zeker! En nee, het is dus geen krekel. Hun zoemende symfonieën houden geregeld voor langere tijd aan en worden dus vaak ten onrechte als dat van een krekel aangeduid. Het onderscheid wordt gemaakt door de manier waarop een krekel geluid maakt. Bij een krekel zal het geluid namelijk door slechts de vleugels worden gemaakt. De rechtervoorvleugel trekt over de linkerachtervleugel (of andersom, maar dat hangt af van het soort krekel).
Dus, als er in een woorden puzzel wordt gevraagd naar ‘insecten die kunnen zingen’, dan weet jij dat je daar CICADEN invult en niet KREKELS of SPRINKHANEN.
Wat is het doel van zingen?
Maar, waarom ‘zingen’ deze insecten eigenlijk. Is het louter entertainment (guess not) of gaat het om een diepere betekenis achter de melodie?
Nou goed, je kan wel begrijpen dat het antwoord niet heel moeilijk te geven is. Dat sommige insecten ‘zingen’, heeft voor een groot gedeelte te maken met communicatie. Waar wij als mensen in staat zijn om taal te produceren, doen insecten dat op hun eigen manier. Met het communiceren trekken ze bijvoorbeeld partners aan of willen ze hun territorium markeren.
De resonantie wordt versterkt door het exoskelet van de insecten. Het geluid zelf wordt eigenlijk altijd geproduceerd door bepaalde lichaamsdelen te wrijven of te trillen. In principe zijn het alleen cicaden en krekels die je hoort zingen (van de insecten, tenminste), maar volgens sommigen zal je zoiets als een mot ook een bepaald geluid horen produceren.
Wat is het doel van insecten?
Nu kan het ook zijn dat je denkt: ‘alles leuk en aardig, maar wat heb ík met een insect te maken?’. Nou goed, in principe niks. Tenminste, dat zou je in eerste instantie wellicht denken.
Insecten vervullen talloze cruciale rollen in ecosystemen en bieden belangrijke voordelen voor mens en natuur.
- Ten eerste spelen ze een essentiële rol bij bestuiving, waardoor ze bijdragen aan de productie van veel van onze voedselgewassen en wilde planten. Zonder insecten zouden veel gewassen en ecosystemen ernstig worden bedreigd.
- Daarnaast dienen insecten als voedsel voor tal van andere dieren, zoals vogels, vleermuizen en amfibieën, waardoor ze deel uitmaken van voedselketens en biodiversiteit bevorderen.
- Ze fungeren ook als opruimers door dode planten en dieren af te breken en recyclen voedingsstoffen in de bodem.
Met andere woorden, wij hebben insecten nodig om de ecosystemen op onze wereld te kunnen laten draaien. Sterker nog, wist je dat wij als mens bijvoorbeeld afhankelijk zijn van de aanwezigheid van bijen? Bijen zijn essentieel voor bestuiving van gewassen. Zonder bijen zou onze voedselproductie kelderen, wat ernstige gevolgen zou hebben voor voedselvoorziening en biodiversiteit.
Andere dieren die zingen
Mocht je in bijvoorbeeld het bos lopen, dan zal een insect niet het enige zijn wat je hoort ‘zingen’. De grootste groep dieren die je zal horen ‘zingen’, zijn namelijk vogels! Er wordt niet voor niets gezegd ‘zij/ hij kan zingen als een nachtegaal’, wanneer iemand ontzettend mooi zingt. Andere vogels die enorm mooie melodieën voortbrengen zijn de merel, lijster en kanarie.
Andere dieren, die wellicht niet meteen in je gedachten omhoog komen, zijn:
- Walvissen: sommige walvissoorten, zoals bultruggen, produceren complexe en melodieuze liedjes die over grote afstanden kunnen worden gehoord.
- Gibbons: gibbons, een soort mensapen, hebben een opvallende zang die ze gebruiken om territorium af te bakenen en partners aan te trekken. Kijk maar eens op onderstaand filmpje!
- Zeezoogdieren: Zeehonden, zeeleeuwen en dolfijnen kunnen geluiden maken die op zingen lijken, vooral onder water. Voor velen zal het overigens ook nog gewoon kunnen overkomen als een naar geluid. De tonen die wij als mens mooi vinden, komen niet per definitie overeen met hetgeen zij qua geluid produceren.
Hoe dan ook, dier, insect of mens, iedereen zal blijven zingen. Bijvoorbeeld mensen vinden zang aangenaam om aan te horen vanwege de emotionele en esthetische aantrekkingskracht. De melodie, ritme en tekst kunnen emoties oproepen en verbinden. Zang kan troost bieden, vreugde opwekken of verhalen vertellen. Het activeert ook de hersenen en creëert plezierige sensaties, waardoor mensen zich emotioneel verbonden voelen en genieten van de artistieke expressie van de zanger. Dus, hoe wij als mens zang ‘erkennen’, gaat op een wat andere manier dan bij dieren dat vaak het geval is. Waar het voor hen echt om communicatie gaat, gaat het bij ons meer om emoties.
Conclusie
Al met al kunnen we concluderen dat er inderdaad insecten bestaan die kunnen zingen. Althans, ‘zingen’ is een woord wat wij eraan hangen, omdat we het geluid op die manier kunnen identificeren. In werkelijkheid gaat het om een vorm van communicatie tussen de cicaden. Cicaden zijn namelijk de insecten die kunnen zingen!