Als je aan een ontsteking denkt, denk je waarschijnlijk allereerst aan een wond die gezwollen is of rood. Echter zijn dit slechts de ontstekingen die direct zichtbaar zijn. Er bestaan ook chronische ontstekingen die niet zo duidelijk op te merken zijn. Deze zijn namelijk aanwezig binnen je lichaam, waardoor het moeilijker wordt om deze vast te stellen. Toch zijn deze ontstekingen net zo gevaarlijk, of wellicht gevaarlijker. Het is vanzelfsprekend dat je de ontstekingswaarden hiervan wilt constateren, wat je kunt doen met bijvoorbeeld een CRP-test. Een CRP-test meet de CRP-waarde in je bloed, maar wat houdt deze waarde precies in? Wij leggen dit uit in dit artikel, dus lees snel verder!
CRP waarde
Weet jij waar een CRP-waarde voor staat? Deze waarde wordt bepaald door een test, namelijk de CRP-test. Een CRP-test onderzoekt het gehalte van CRP in het bloed. Maar waar staat CRP precies voor? CRP staat voor het C-reactief proteïne dat gemaakt wordt in je lever, of ook wel een eiwit. Als er een ontsteking of infectie in het lichaam plaatsvindt, neemt deze waarde al binnen zes tot acht uur flink toe. Door deze waarde te onderzoeken, kun je dus vaststellen van een ontsteking in het lichaam. Daarnaast kun je met deze waarde ook het verloop van de ontsteking ondervinden. Met de uitslag hiervan kan de medische behandeling worden bepaald. Ondanks dat een CRP-test voor een waardevolle uitslag kan zorgen, zegt het nog niets over het type ziekte of aandoening. Vandaar dat het meer als een algemene bepaling gezien kan worden. Hierbij wordt het resultaat van de test afgezet tegen de normaalwaarde, die normaal onder de 3 mg/l ligt. Ligt het resultaat boven deze normaalwaarde? Dat wijst op een ontsteking.
Verlagen van waardes
De gevolgen van een ontsteking kunnen groot zijn, dus je wilt zo snel mogelijk de ontstekingswaarden in je lichaam verlagen of sterker nog: voorkomen. Maar hoe kun je dit het best doen? Allereerst is het belangrijk dat je stress vermijdt. Als je namelijk veel stress hebt over van alles en nog wat, beperkt zich dit niet alleen tot jouw mentale gemoedstoestand. Na een tijdje kun je ook fysieke klachten krijgen door stress. Je lichaam schiet namelijk in een zogenoemde vechtstand. Cortisol is een natuurlijk hormoon dat door ons lichaam wordt geproduceerd. Dit hormoon heeft een regulerend effect op ontstekingsreacties, omdat het je lichaam beschermt tegen de gevolgen van ziekte en verwonding. Maar als je daarentegen veel stress ervaart, wordt je lichaam minder gevoelig voor dit regulerende effect. Dit is kwalijk, want cortisol stimuleert de aanmaak van glucose en remt ontstekingsreacties in het lichaam. Daarom is het allereerst belangrijk om stress te vermijden, als je ontstekingswaarden in je lichaam wilt voorkomen of verlagen. Doe dus soms wat rustiger aan en neem goed de tijd voor jezelf.
Voorkom een verhoogd CRP waarde
Daarnaast zijn er nog enkele andere tips waar je rekening mee kunt houden. Het is bijvoorbeeld belangrijk om goed in beweging te blijven. Wist je dat regelmatig sporten de ontstekingswaarden in je bloed met maar liefst 20 tot 60 procent verlaagd? Je zult waarschijnlijk al wel weten dat sporten op meerdere vlakken goed is voor je gezondheid, maar ook wat betreft het verlagen van ontstekingswaarden. Daarentegen is het belangrijk om hier wel een balans in te vinden. Je moet namelijk niet doorslaan in de hoeveelheid beweging, want door overmatig te sporten werkt het averechts. Dan kun je wel weer meer last krijgen van een verhoging in CRP waarde. Dit geldt ook voor onregelmatig sporten. Zorg er dus voor dat je consequent in beweging blijft, zonder extreme uitschieters. Daarnaast heeft voeding ook vanzelfsprekend invloed op jouw CRP waarde. Maar wat zijn nou precies die boosdoeners als je een verhoogde CRP-waarde wilt voorkomen? Dat zijn voornamelijk alle producten die te veel omega 6-vetzuren bevatten. Denk bijvoorbeeld aan fastfood en chips. Probeer daarentegen te kiezen voor gezonde producten met een goede dosering van omega 6, zoals noten en vis. Ook sojaproducten verlagen je CRP waarde, omdat het het stofje Lunasine bevat. Als laatst tonen diverse onderzoeken ook aan dat magnesium een positief effect heeft op het verlagen van de CRP waarde, wat voornamelijk in groenten en noten terug te vinden is.
Verschillende ontstekingen
Je CRP waarde kan hoog zijn door verschillende oorzaken. Er zijn veel mensen die onbewust rondlopen met een chronische ontsteking in hun lichaam. Mensen weten vaak niet dat dit speelt, omdat de klachten erg verschillend kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan vermoeidheid, nachtzweten of huiduitslag. Maar daarentegen kunnen het verlies in eetlust of een verkoudheid ook klachten zijn van een verhoogde ontstekingswaarde. Omdat dit relatief ‘vage’ klachten zijn, kunnen mensen er lange tijd onbewust mee rondlopen. Daarom is het belangrijk dat je een bloedtest doet om je CRP waarde op te meten zodra je een vermoeden hebt. Maar wat voor ontstekingen kun je eventueel hebben bij een verhoogde CRP waarde? Bij de volgende ontstekingen is je CRP-waarde vaak het hoogst, namelijk hoger dan 100 mg/l: bacteriële infecties, kanker, reuma, trauma, blindedarmontsteking en alvleesklierontsteking. Daarentegen is bij virale infecties, chronische ontstekingen en tuberculose de CRP-waarde relatief minder hoog.
C-reactief proteïne
Maar waar staat de afkorting CRP precies voor? Dit staat voor ‘C-reactief proteïne’, of ook wel een acute fase eiwit. Het is namelijk een reactie op een ontsteking die zich afspeelt in je lever. Zodra er een ontsteking ontstaat in jouw lichaam, maakt je lever veel van dit eiwit aan, waarna het vervolgens circuleert in jouw bloed. Dit gebeurt al binnen zes tot acht uur nadat de ontsteking ontstaat. Daarom kun je deze waarde ook makkelijk meten door de afname van een buisje bloed uit je arm. De reactie begint dus in je lever, maar komt al snel in je bloedbaan terecht. Zodra je te horen krijgt dat je CRP waarde inderdaad verhoogd is, moet de locatie van de ontsteking nog bepaald worden. Je kunt met het meten van een CRP waarde ook de ziekteactiviteit in de gaten houden. Het kan namelijk zo zijn dat deze waarde plotseling duizend keer is verhoogd. Dit is als reactie nuttig om te weten na bijvoorbeeld een chirurgische ingreep. Door deze waarden te controleren, kan de reactie op de ingreep gemeten worden.
Doel van testen
Dit brengt ons op de verschillende doelen die een CRP test kan hebben. Kort samengevat, heeft het meten van je CRP-waarde voornamelijk twee hoofddoelen. Zoals al eerder genoemd, wordt de CRP waarde vaak gemeten om te controleren op tekenen van ontsteking. Bijvoorbeeld bij infecties, artritis of auto-immuunziekten. Daarom is het eerste doel van een CRP test om ontstekingen of infecties te bewijzen of uit te sluiten. Daarnaast kan een CRP test ook na operaties de CRP-waarde meten, omdat deze dan verhoogd is. Door de CRP-waarde meerdere keren achter elkaar te meten, kun je controleren of de toegepaste behandeling voldoende is. Dit is het tweede doel van een CRP test.
Gevaren
Verhoogde ontsteking waardes zijn gekoppeld aan veel vervelende ziekten, als oorzaak of gevolg. Diabetes type 2, auto-immuunziekten, hart- en vaatziekten, kanker en zelfs Alzheimer en dementie zijn oorzaken van een verhoogde CRP-waarde. Maar tegelijkertijd verlagen verhoogde CRP waardes ook jouw immuniteit, waardoor je vatbaarder wordt voor griep en langzamer herstelt. Door deze ontstekingswaarden te verlagen kunnen veel problemen voorkomen worden. Gelukkig kun je zelf veel doen op het gebied van voeding, beweging en levensstijl. Zorg dus voor niet te veel stress en eet veel producten met een hoge dosis magnesium of gezonde omega-6 met onverzadigde vetten in plaats van verzadigde vetten.
Verzadigde vetten
Omega-6 vetzuren, ook bekend als linolzuur, zijn essentieel voor de menselijke gezondheid. Deze vetzuren moeten door de voeding worden verkregen, omdat het lichaam ze niet zelf kan aanmaken. Het belangrijkste omega-6 vet is linolzuur (LA). Linolzuur kan worden omgezet in andere omega-6 vetten, zoals gamma-linoleenzuur (GLA) en arachidonzuur (AA). Deze omega-6 metabolieten helpen bij het reguleren van ontstekingen wanneer ze met mate worden geconsumeerd. Hierbij is het dus belangrijk om deze vetzuren met mate te consumeren zonder hiervan te veel te binnen te krijgen. Zodra je veel fastfood of chips eet, krijg je te veel omega-6 vetzuren binnen. De meeste moderne diëten leveren echter een grote overmaat aan linolzuur, waardoor er een onevenwicht ontstaat tussen omega-6- en omega-3-vetzuren. Dit kan chronische ontstekingen bevorderen en het risico op chronische ziekten verhogen. Omdat het typische westerse dieet veel meer omega-6-vetten bevat dan de optimale niveaus, bevelen wij aan om de bronnen van deze vetten in de voeding te beperken. Daarom hebben wij enkele tips opgesomd voor jou om een overmatige inname van omega-6 te vermijden. Allereerst is het belangrijk om olijfolie of kokosolie te gebruiken in plaats van soja-, maïs-, zonnebloem- of saffloerolie. Daarnaast is het belangrijk om gefrituurd fastfood te vermijden, omdat het gemaakt is met omega-6-rijke oliën. Beperk verwerkte snacks dat gemaakt is met plantaardige oliën. Noten, zaden en vis bevatten linolzuur en zijn daarom goed voor de menselijke gezondheid, maar ook hiervan is het belangrijk om ze met mate te eten. Vermijd dus deze boosdoeners als je een verhoogde CRP-waarde wilt voorkomen. Verhoogde ontstekingswaarden zijn gekoppeld aan veel vervelende ziekten, dus pas hiermee goed op.